«ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» Η ΝΕΑ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΝΟΣ ΚΡΙΚΗΣ 1/11/2009 «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» Η ΝΕΑ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ Η μεγάλη και έντονη σε πανελλήνια κλίμακα οργανωμένη διαφημιστική προσπάθεια του κατεστημένου, με στόχο την διαφήμιση, ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστή, η ταινία του γνωστού σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ», πέτυχε απόλυτα. Επί μέρες ο έντυπος Τύπος και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ γνωστοποιούν στο κοινό της Ελλάδας τα ηθικοπλαστικά στοιχεία της ταινίας, με αποτέλεσμα να έχει και μεγάλη εμπορική επιτυχία. Για την ταινία γράφτηκαν πολλά. Εγώ όμως, εκ παραδόσεως αιρετικός και αριστερός χωρίς εισαγωγικά, ως μη υιοθετών τις απόψεις του κατεστημένου, θα παραθέσω δύο μικρά κείμενα ανθρώπων του πνεύματος και της πολιτικής. Α΄ Η ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΞΑΝΑΓΡΑΨΙΜΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ «Δεν είμαι πολιτικός, ούτε ιστορικός, είμαι καλλιτέχνης και στην ταινία καταθέτω αυτό που μου αναλογεί, αυτό που μέσα μου επιμένει να με συγκλονίζει», δηλώνει ο σκηνοθέτης και με αυτόν τον τρόπο «καθαρίζει» για την φαινομενική απουσία πολιτικής και ιστορικής προσέγγισης. Έτσι, δεν απομένει παρά η ανθρωπιστική, «σύγχρονη», «στρογγυλεμένη» και αριστερή υποτίθεται προσέγγιση. Πανέξυπνα, λοιπόν, συνθέτει προσωπογραφίες μεμονωμένων «λησμονημένων θυμάτων» του ΔΣΕ και όχι συλλογικά πορτρέτα είτε μιας ομάδας ή του συνόλου των ομάδων των ανταρτών. Στο στόμα των όχι τόσο νεαρών ηλικιακά στελεχών του ΔΣΕ βάζει ξεκάρφωτες αποφθεγματικές φράσεις «Πού είναι οι Σοβιετικοί σύντροφοι; Πότε θα έχουμε υποστήριξη; Το Κρεμλίνο θα έχει πολλούς διαδρόμους…», λόγια που παραπέμπουν ξεκάθαρα στις αντιδραστικές θεωρίες για το «μοίρασμα του κόσμου» και συνοδεύονται από συναισθήματα βαθιάς απογοήτευσης κι απόγνωσης που οδηγούν στην αυτοκτονία. Κάποιος που δεν γνωρίζει, ουδέποτε πρόκειται να μάθει την πραγματική ιστορία του ΔΣΕ, εάν φυσικά δεν ενδιαφερθεί ο ίδιος. Λαμβάνοντας, δε, υπόψη τους φορείς που χρηματοδότησαν την παραγωγή της ταινίας απ’ τη μια, μεταξύ αυτών αρκετά υπουργεία, καθώς και τη συνταγή και τις δόσεις υλικών για άσφαιρα καλλιτεχνικά προϊόντα, θα τολμούσε κανείς να υποθέσει ότι δεν απέχει πολύ η ώρα που το συγκεκριμένο φιλμ θα συνιστά… υλικό εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη σύγχρονη Ιστορία της χώρας. Η ταινία του Βούλγαρη, όπως το περιβόητο βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, αποτελεί ένα έγκυρο βήμα προς την – όσο παίρνει – αλλοίωση, προς το – όσο περνάει – ξαναγράψιμο της Ιστορίας. Αν βάλει κανείς την εθνική περιπέτεια στην οποία οι «αιθεροβάμονες» κομμουνιστές έσυραν το Έθνος στη μια πλευρά και στην άλλη τις βόμβες ναπάλμ, τα Στρατοδικεία, τις εκτελέσεις και τις φυλακές, η πλάστιγγα κάπου ισοφαρίζει. Εν μέσω έξαρσης μιας οργανωμένης αντικομμουνιστικής εκστρατείας, με μετέωρη συναισθηματική φόρτιση και μελοδραματικά γυρίσματα, η ταινία, με τον τρόπο που είναι φτιαγμένη, σχεδόν υποχρεώνει το κοινό της να καταδικάσει τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται, ειδικά όταν πηγάζει από… έναν, χωρίς νόημα, αδελφοκτόνο παραλογισμό. Συμπληρωματικό στοιχείο στα παραπάνω, ώστε να ολοκληρωθεί η άκρως επικίνδυνη θέση της νέας τάξης πραγμάτων, συνιστά η Σοσιαλδημοκρατικής χροιάς έννοια κλειδί «συμφιλίωση», σύγκλιση δηλαδή των ταξικών διαφορών και συμφερόντων, ειδικά σήμερα. Τζία ΓΙΟΒΑΝΗ Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας – Θεωρίας και Αισθητικής Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 8-10-2009